به گزارش عصر همدان، رسیدن به کمیت‌های بالا گاهی اوقات می‌تواند برای انسان دردسرساز شود. افزایش میزان تناژ در هر هکتار، استفاده از حداکثر توان زمین و یا به قول معروف بیشترین بهره‌وری از واحد سطح گاهی باعث می‌شود که سلامت غذایی قربانی شود.
شاید گاهی تقاضای مردم نیز می‌طلبد محصولات شکیل‌تر و بزرگ‌تری وارد بازار شود، اما اگر مصرف‌کنندگان بدانند بزرگی محصولاتی چون سیب زمینی دال بر باکیفیت بودن آن نیست می‌توان بر این اشتهای سیری‌ناپذیر فائق آمد و کیفیت محصولات و سلامتی را فدای سود بیشتر نکرد.
همه ما شنیدیم که در فروشگاه‌های کشورهای توسعه‌یافته محصولات ارگانیکی وجود دارند که زیبا و خوش برورو نیستند اما ارگانیک بوده و از سود و کودهای شیمیایی نیز عاری هستند، اما قیمت آنها باعث می‌شود همه مردم نتوانند به آن دسترسی پیدا کنند، با این وجود می‌توان برخی از شاخص‌های علمی را رعایت کرد و به محصولی مطلوب دست یافت.
این مهم در نتیجه همکاری مثلث مصرف‌کننده، تولیدکننده و ناظر یعنی دولت است که محقق می‌شود، ایجاد تقاضا برای محصول سالم، نظارت صحیح با هدف تأمین سلامت مواد غذایی باعث می‌شود تولیدکننده نیز لقای تولید بالا به کمک کودهای شیمیایی را به عطایش ببخشد و آنچه در بازار مطالبه می‌شود را روانه سبدهای خانوار کند.
امروز نیترات موجود در برخی از محصولات کشاورزی استان از جمله سیب زمینی محل بحث بسیاری از کارشناسان است. از گوشه و کنار نیز به گوش می‌رسد که برخی از مرسوله‌های صادراتی استان به دلیل وجود نیترات بیش از اندازه، بازگشت خورده است و احتمالا روانه بازار داخلی شده است.
از همین رو نیاز است متولی امنیت غذایی به این مسأله جدیتر ورود کنند و سخن کارشناسان را بپذیرند. امروز برای کسب بازارهای هدف صادراتی پایدار نیازداریم که شاخص‌های سلامت را حفظ کنیم. علاوه بر این رعایت نکردن این شاخص‌ها می‌توانند صدمات جبران ناپذیری به مصرف‌کنندگان داخلی وارد کند و در نتیجه هزینه‌های سرسام‌آوری را به دولت تحمیل کند، از همین رو انتظار می‌رود هرچه سریعتر دولت به امر پیشگیری بپردازد و از استفاده بیش از اندازه کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات کشاورزان جلوگیری کند.
عودت محصولات صادراتی به دلیل وجود نیترات
رئیس ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی اکباتان همدان گفت: برخی از محصولات صادراتی از کشورهای هدف به دلیل بالا بودن میزان نیترات به کشور عودت داده می‌شود.
بهمن مهران‌فروز با اشاره به اینکه نیترات اضافی به اسید آمینه تبدیل نمی‌شود، افزود: نیترات اضافی در اندام‌های مختلف گیاه ذخیره می‌شود و در گیاهانی چون کاهو در ساقه مصرفی و در موادی چون سیب زمینی در غده‌ها ذخیره می‌شود.
وی با بیان اینکه نیترات تا زمانی که در گیاه وجود دارد مشکلی ایجاد نمی‌کند، تصریح کرد: اما وقتی نیترات وارد بدن انسان می‌شود به موادی چون نیترنت و نیتروزامین که از عوامل بروز سرطان در سیستم های گوارشی است تبدیل می‌شود.
رئیس ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی اکباتان همدان با بیان اینکه به همین دلیل چند سال است که میزان نیترات مصرفی کاهش یافته است، ادامه داد: کشاورزان تصور می‌کنند اگر نیترات را کم مصرف کنند عملکرد خوبی نخواهند داشت در حالی که ما طی چند سال گذشته توانستیم به نتایج خوبی دست یابیم.
وی با اشاره به اینکه یکی از چالش‌هایی که جامعه بشری با آن رو به رو است امنیت غذایی است، خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم کشت اصولی و علمی را ترتیب دهیم و بر اساس آزمون خاک عناصر لازم را به موقع در اختیار آن قرار دهیم، هیچ نیازی به نیترات اضافی نداریم.
مهران‌فروز با بیان اینکه متوسط برداشت سیب زمینی استان ۴۰ تن در هکتار است، گفت: در حالی که متوسط برداشت کشور ۲۸ تن در هکتار است و از نیترات اضافی نیز استفاده نکردیم.
وی با اشاره به اینکه کشاورزی استان با دو مشکل بزرگ تأمین آب و استفاده بیش از اندازه از کود روبه‌رو است، اظهار کرد: کلاس‌های آموزشی لازم در این باره برای کشاورزان برگزار می‌شود تا از روش‌های اصولی در کشت استفاده کنند.
آفت‌کش‌ها نیز می‌توانند سرطان زا باشند
مسؤول بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان اظهار کرد: نیترانت ترکیبی است که وقتی کود شیمیایی ازته بیش از اندازه به گیاه داده می‌شود به اندازه نیاز مصرف و باقی مانده به صورت نیترات در گیاه ذخیره می‌شود.
جعفر نیکان با اشاره به اینکه به جز نیترات، آفت‌کش‌هایی نیز وجود دارد که باقیمانده آنها در گیاه می‌تواند باعث بروز سرطان در مصرف‌کنندگان شود، افزود: البته میزان مصرف دقیق آفت‌کش‌ها و کود شیمیایی برای هر محصول مشخص شده است.
وی با بیان اینکه رابطه‌ای بین سرطان، بیماری‌ها عصبی و گوراشی با بقایای نیترات و سایر کودها و سموم شیمیایی در مواد غذایی وجود دارد، تصریح کرد: برخی از گیاهان سموم را زودتر و برخی دیگر دیرتر تجزیه می‌کنند.
کم توجهی به چگونگی مصرف آفت کش‌ها
مسؤول بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی همدان با اشاره به اینکه باید از زمان سمی که به گیاه داده می‌شود مدتی بگذرد تا برای انسان قابل مصرف شود، ادامه داد: در حال حاضر توجه به نکات علمی برای چگونگی مصرف کودها و آفت‌کش‌ها توسط همه کشاورزان به طور کامل اعمال نمی‌شود.
وی با بیان اینکه دوره زمانی استفاده از سم تا برداشت محصول باید رعایت شود، خاطرنشان کرد: بر روی هر سم دستور العمل مصرف نگاشته شده و کشاورزان باید به آن توجه کامل داشته باشند.
نیکان با اشاره به اینکه سمپاش‌ها نیز باید به شکل صحیح عمل کنند و کالیبره کردن آن مد نظر قرار گیرد، گفت: در گذشته میزان تولید در هکتار بسیار حائز اهمیت بود اما امروز توجه به بقایای نیترات در محصولات کشاورزی بیشتر توجه می‌شود.
وی با بیان اینکه امنیت غذایی دو موضوع غذای کافی و غذای سالم را در بر می‌گیرد، اظهار کرد: در سال‌های اخیر توجه بیشتری از سوی مسؤولان به سالم بودن غذاها در کنار کافی بودن، می‌شود.
مسؤول بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی همدان با بیان اینکه سه نوع محصول کشاورزی از نظر سلامت داریم، افزود: نخستین نوع محصولات عادی است که هیچ نوع نظارتی از نظر سلامت بر آن اعمال نمی‌شود.
وی تصریح کرد: نوع دوم محصولات سالم است که در زمان تولید آنان بر میزان استفاده از کود شیمیایی و آفت کش‌ها نظارت می‌شود.
نیکان با اشاره به اینکه ارگانیک نوع سوم محصولات کشاورزی است، ادامه داد: در این محصول هیچ نوع کود شیمیایی و سموم مصرف نمی‌شود ودر زمین کشت نیز از پنج سال گذشته هیچ نوع مواد شیمیایی استفاده نشده است.
وی با بیان اینکه تولید محصول ارگانیک بسیار مشکل است چراکه در این صورت تولید به شدت کاهش می‌یابد، خاطرنشان کرد: در کشورهای توسعه‌یافته قیمت محصولات ارگانیک پنج برابر محصولات سالم است.
مسؤول بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات همدان گفت: بنابراین برای توسعه محصولات ارگانیک باید به تولیدکنندگان مجوز داد که محصولات خود را با قیمت بالاتری به فروش برسانند.
وی با اشاره به اینکه فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی برای مصرف مواد سالم نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است، اظهار کرد: مردم باید بدانند که چرا هزینه محصولات سالم و ارگانیک از سایر محصولات بیشتر است.
نیکان افزود: البته در همه شهرها آزمایشگاه‌های سنجش وجود ندارد که بتواند میزان مواد شیمیایی مضر در محصولات را قبل از عرضه در بازار بسنجد بنابراین به توسعه این آزمایشگاه‌ها نیاز داریم.
وی تصریح کرد: بنابراین اگر بخواهیم نظارت لازم را برای سالم بودن محصولات اعمال کنیم نیاز به این آزمایشگاه‌ها داریم و نمی‌توان منتظر ارسال نمونه به تهران و پاسخ آنان باشیم چرا که عمر محصولات کشاورزی اجازه نمی‌دهد.
این کارشناس تأکید کرد: برای تأمین کامل سلامت مواد غذایی تولید به وجود این آزمایشگاه‌ها در هر میدان بار نیازمندیم تا در زمان ورود محصولات به بازار سنجش‌های لازم صورت گیرد.
سولماز عنایتی