به گزارش عصر همدان، مدارس طبیعت اتفاقی بود که در دولت یازدهم کلید خورد و در همین راستا حدود ۸۰ مدرسه در کل کشور ایجاد شد. این مدارس به دنبال معرفی طبیعت و آشتی انسان با آن برآمدند تا در کنار زندگی مدرن و ماشینی امروزی، بیش از این بین کودک و طبیعت فاصله ایجاد نشود.
بدون تردید سرشت انسان و طبیعت به یکدیگر گره خورده و جدایی این دو باعث آسیب رساندن به هر یک می‌شود، از همین رو سازمان محیط‌زیست در دولت یازدهم مجوزهایی را صادر کرد تا مدارسی ایجاد شود و آشتی طبیعت و انسان را از دوران کودکی رقم بخورد اما در دولت دوازدهم و با تغییر ریاست سازمان محیط زیست تصمیم گرفته شده فعالیت این مدارس متوقف و اگر قرار است مجوزی صادر شود نهادهای متولی مانند آموزش و پرورش یا بهزیستی به صدور مجوز اقدام کنند.
این مدارس بر اساس اعلام سازمان محیط‌زیست نهایتاً تا پایان آذرماه امکان ادامه فعالیت را دارند و پس از آن در صورتی که نتوانند مجوزهای لازم را کسب کنند باید تعطیل شوند.
در همین میان متولیان این مدارس به دنبال آن هستند که مجوزی از سوی ارگانی دیگر دریافت کنند چراکه معتقدند این مدارس در سلامت و روان کودکان مؤثر است، البته این ادعا از سوی متولیان بهداشت و درمان استان و همچنین سازمان‌های متولی چون بهزیستی رد شد و تنها جنبه چگونگی احترام به طبیعت و رفتار کودکان با این عامل مهم و اساسی اعلام شد.
در مجموع به نظر میرسد که ساختار آموزشی چگونگی رفتار با طبیعت باید در دروس آموزش و پرورش گنجانده شود تا برای همه کودکان بهره‌گیری از این دانسته‌های مهم فراهم شود و یک‌روند مستمر و مداوم را در طول رشد و نمو انسان‌ها شکل گیرد تا اهداف مورد نظر محقق شود.
مدارس طبیعت آری یا نه!
مدیر مدرسه طبیعت «نسیم» در گفت‌و‌گو با فارس با بیان اینکه مجوز فعالیت این مدارس توسط سازمان محیط زیست صادر شد، اظهار کرد: پس از تغییر رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست رویکرد ادامه فعالیت این مدارس تغییر کرد و به همین دلیل مجوزهای اعتباری تمدید نشد و برای پایان کار مجوزها دائمی نیز ضرب‌الاجل پایان آذرماه در نظر گرفته شد.
حمید نوروزی با اشاره به اینکه در نامه ابلاغی به مدارس طبیعت آمده که از آموزش‌وپرورش یا بهزیستی مجوز لازم را باید دریافت کرد، افزود: هر یک از این سازمان‌ها ساختارهایی دارند اما با نوع فعالیت مدارس طبیعت تفاوت‌هایی وجود دارد.
وی با بیان اینکه به عنوان مثال بهزیستی اجازه حضور حیوانات در کنار کودکان را نمی‌دهد، تصریح کرد: هرچند کارشناسان به این موضوع مهم واقف هستند و دیده‌شده که کودکان چگونه در مدارس طبیعت مشکلات خود را برطرف کردند.
این مدیر مدرسه طبیعت با بیان اینکه بهزیستی از نظر چارت سازمانی نمی‌تواند مجوزی برای این نوع فعالیت‌ها صادر کند، ادامه داد: از سوی دیگر آموزش‌وپرورش اجازه برگزاری کلاس‌های مختلط را حتی در سنین چهار سالگی نیز نمی‌دهد و امکان تفکیک دختر و پسر برای مدارس طبیعت از منظر اقتصادی غیر قابل توجیه است.
وی با اشاره به اینکه مدارس طبیعت با کمک‌های خیران و دوستداران طبیعت مدیریت می‌شوند، خاطرنشان کرد: کودکان از سنین سه تا ۱۲ سالگی می‌توانند در این مدارس حضور داشته باشند که به صورت دوره‌ای آموزش می‌بینند.
نوروزی گفت: در حال حاضر حدود ۳۷ نفر به‌صورت متناوب یک روز در میان و یا هفته‌ای یک‌بار در دوره‌های این مدرسه شرکت می‌کنند.
وی با بیان اینکه مدارس طبیعت در کشورهای مختلف به‌ویژه توسعه‌یافته نام‌های مختلفی دارد، اظهار کرد: کودک انسان در سی و چند سال اخیر دچار مشکلات عدیده‌ای شده است.
این مدیر مدرسه طبیعت افزود: ۶۰ درصد کودکان دچار چاقی یا اضافه وزن شدند، ۱۵ درصد اضافه وزن مفرط خطرناک پیدا کردند و مصرف ریتالین که برای پیش فعالی کودکان تولیدشده، مصرف آن طی ۱۵ سال ۱۰ برابر افزایش یافت.
وی با اشاره به اینکه سن افسردگی کودکان به زیر پنج سال رسیده است، تصریح کرد: مصرف مواد مخدر تا دبیرستان‌ها پایین آمد و اختلالاتی چون اتیسم در کودکان پدید آمده است.
نوروزی ادامه داد: به همین دلیل تحقیقاتی صورت گرفت و نشان داد که وقتی انسان پس از هزاران سال زندگی در یک محیط روستا گونه وارد دنیای شهر ماشینی شد مجالی برای رشد کودک در ابعاد مختلف به وجود نیامد.
وی با اشاره به اینکه جدایی از طبیعت مشکلات بسیاری را برای کودکان به ویژه پرخاشگری در دوران بلوغ را به بار آورد، خاطرنشان کرد: مدارس طبیعت به‌نوعی برای آشتی کودکان با طبیعت ایجاد شد.
سازمان محیط‌زیست دلیل قانع کننده‌ای ارائه نداده است
این مدیر مدرسه طبیعت با بیان اینکه سازمان محیط‌زیست دلیل قانع‌کننده‌ای برای تعطیلی این مدارس ارائه نکرده است، گفت: از همه مسؤولان تقاضا داریم اگر راهکاری برای تداوم فعالیت مدارس طبیعت هست را به کار گیرند.
وی با تأکید بر اینکه نتایج مثبت مدارس طبیعت در استان همدان فراتر از انتظار و پیش‌بینی‌ها بوده است، اظهار کرد: سه متخصص کودک شهر برای درمان پیش‌فعالی کودکان آنان را به مدارس طبیعت ارجاع می‌دهند و از تجویز داروها خودداری می‌کنند.
نوروزی با اشاره به اینکه برخی از مراکز روانشناسی کودک نیز مراجعان خود را به مدرسه طبیعت ارجاع می‌دهند، افزود: هشت کودک پیش‌فعال که در مدرسه طبیعت حضور یافتند مصرف ریتالینشان را به صفر رساندند و یا کاهش دادند.
وی تصریح کرد: کودکانی که با مشکلاتی چون گوشه‌گیری، افسردگی، فوبیا و … نیز درگیر بودند در مدرسه طبیعت حاضر شدند و نتایج خوب و مطلوبی را گرفتند.
مدیر مدرسه طبیعت همدان با اشاره به اینکه رئیس شورای شهر همدان از مدرسه طبیعت بازدید کردند، ادامه داد: البته بیشترین انتظار ما از سازمان بهزیستی است که بتوانند در حفظ این مدارس پیش‌قدم شوند و همدان پیش‌قراول این اتفاق در کشور شود.
آموزش‌وپرورش در چارچوب مقررات مجوز می‌دهد
مدیرکل آموزش و پرورش استان همدان بابیان اینکه مدارس طبیعت مشمول مدارس غیردولتی می‌شود، خاطرنشان کرد: اگر فردی برای دریافت مجوز این مدارس اقدام کند و مکاتبات لازم را به انجام رساند پس از بررسی می‌توانیم در چارچوب مقررات مجوز لازم را صادر کنیم.
محمد پورداوود گفت: وزارتخانه اجازه برگزاری کلاس‌های مختلط را نمی‌دهد و اگر چنین کلاس‌های برگزار شود مصداق تخلف بوده و برخورد قانونی انجام می‌شود.
وی تأکید کرد: البته ما آمادگی داریم تا در چارچوب قوانین و رعایت آن مجوزهای لازم را صادر کنیم.
مدارس طبیعت در حوزه درمانی جایگاهی ندارند
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان به خبرنگار فارس گفت: مدارس طبیعت در حوزه درمانی جایگاهی ندارد و در بحث آموزشی و آشنا کردن کودکان با طبیعت و حیوانات می‌تواند بسیار مثمر ثمر باشد.
جلال‌الدین امیری با بیان اینکه این نوع مدارس چگونگی رفتار با طبیعت و حیوانات را به کودکان می‌آموزند، اظهار کرد: حوزه بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ساختاری برای ارائه مجوز به این نوع مدارس ندارد.
وی با اشاره به اینکه از منظر علمی نمی‌توانیم به این مدارس به عنوان ابزار درمانی نگاه کنیم، افزود: این نوع مدارس جایگاهی در درمان ندارد و تنها می‌توان به تأثیر مثبت روانی بر روی کودکان و شادابی آنان در این نوع مراکز اشاره کرد.
این متخصص کودکان با بیان اینکه کودک در هر مکانی می‌تواند فعالیت فیزیکی داشته باشد، تصریح کرد: پارک یا محل‌هایی برای تحرک کودکان وجود دارد و تنها نمی‌توانیم بگوییم این نوع مراکز می‌توانند این نوع خدمات را ارائه کنند.
وی ادامه داد: احترام به طبیعت و آموزش چگونگی رفتار با طبیعت و حیوانات نقطه قوت این نوع مدارس است.
بهزیستی ساختاری برای اعطای مجوز به مدارس طبیعت ندارد
مدیرکل بهزیستی استان همدان نیز در این باره به فارس گفت: متولی صدور مجوز مدارس طبیعت همان‌طور که از نامشان برمی‌آمد آموزش و پرورش است و تاکنون مجوزی از سوی این نهاد صادر نشده است.
حمیدرضا الوند با بیان اینکه ساختاری برای صدور مجوز به مدارس طبیعت در بهزیستی وجود ندارد، اظهار کرد: برنامه آموزشی رشد و تکامل یکپارچه کودکان در مهدهای کودک تدارک دیده شده است.
وی با اشاره به اینکه پنج جنبه رشدی کودکان در مهدهای کودک موردتوجه قرار گرفته است، افزود: رشد بدنی و جسمانی، رشد عاطفی و ادراکی، رشد شناختی، رشد اخلاقی، معنوی و مذهبی و رشد زیبایی‌شناختی در مهدهای کودک دنبال می‌شود.
مدیرکل بهزیستی استان همدان با بیان اینکه این موارد جنبه‌های رشد یک انسان تکامل‌یافته را دنبال می‌کند، تصریح کرد: پنج متدولوژی آموزشی شامل بازی، قصه‌گویی، نمایش خلاق، شعر و کاردستی در مهدهای کودک دنبال می‌شود.
مدارس طبیعت تنها یک بعد از ابعاد لازم برای رشد انسان را دنبال می‌کنند
وی با اشاره به اینکه مسئولیت‌پذیری، مراقبت از خود، احترام به طبیعت و موارد دیگر در این متدلوژی آموزشی دیده شده است، ادامه داد: بنابراین لزومی ندارد که مجوزی برای مرکزی صادر شود که تنها یک جنبه از ابعاد مختلف آموزشی را دنبال می‌کند.
الوند با بیان اینکه پکیج پنج جنبه رشدی کودکان را در مهدهای کودک داریم، خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۹۰ در کشور پس از ۳۷ سال محتوای منسجم با رویکرد پنج جنبه آموزشی تدوین شد.
وی با اشاره به اینکه یک‌بعدی نگری نمی‌تواند برای کودکان مفید به فایده باشد، گفت: در گذشته ضوابط صدور مجوز مهدکودک‌های خودکفا برای دستگاه‌های دولتی، مهدهای خصوصی شهری و مهدهای تخصصی وجود داشت که از سال ۱۳۹۰ مجوزی برای آنها صادر نشد.
مدیرکل بهزیستی استان همدان با اشاره به اینکه مدارس طبیعت محتوای علمی تضمین شده در کارگروه رسمی کشوری ندارد، اظهار کرد: خلاقیت یکی از متدولوژی‌هایی است که با ابزارهای مختلف در مهدهای کودک دنبال می‌شود.
وی در تشریح راهکاری برای ترویج و حضور مدارس طبیعت در سیستم آموزشی افزود: اگر امروز سازمان محیط‌زیست به وجود مدارس طبیعت اعتقاد دارد باید یک تفاهم‌نامه‌ای بین آموزش و پرورش و بهزیستی منعقد کند تا موضوعات مهم آموزشی مدارس طبیعت در متون درسی و متدهای آموزشی گنجانده شود.
الوند بابیان اینکه احترام به محیط‌زیست در مدارس باید از دوران کودکی نهادینه شود، تصریح کرد: اما نمی‌توان مدرسه‌ای مجزا برای یک مهم راه‌اندازی شود.
وی ادامه داد: این نوع آموزش‌ها باید در مدارس به‌صورت مستمر و مدام دنبال شود و تنها در یک مقطع و توسط یک مدرسه امکان‌پذیر نیست.
اما مسأله بسیار مهم برای کودکان در دنیای مدرن امروزی این است که چگونه باید ارتباط آنان با طبیعت حفظ شود و چگونه احترام و رفتار را محیط زیست خود را بیاموزند و به نظر میرسد خلأیی در این حوزه وجود دارد و اگر وجود این مدارس الزامی ندارد چه جایگزینی برای آنان باید در نظر گرفت؟ سؤالی که باید مسؤولان به آن پاسخ گویند؟!
علی پنبه‌ای