به گزارش عصر همدان، سال ۹۵ بود که با تلاش فعالان عرصه مبل و منبت و به برکت دست هنرمندان حکاکان هنر چوب ملایر، عنوان شهر ملی مبل و منبت ایران به این شهرستان داده شد.
این موضوع برای ملایری‌ها به ویژه هنرمندان مبل و منبت آن، اتفاقی بزرگ و خوشایند بود تا آینده مبل و منبت این شهر هنرپرور را روشن‌تر کند و هنرمندانش مسیر توسعه و ترقی را بپیمایند.
در حاضر بیش از ۴ هزار کارگاه تولید مبل و منبت شناسنامه‌دار در ملایر فعال است و بیش از ۸ هزار تن به صورت مستقیم و بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تن به صورت غیر مستقیم در این صنعت فعالیت می‌کنند.
ملایر قطب تولید مبل و منبت کشور است و با وجود بیش از ۱۰۰ نمایشگاه در بازار مبل این شهر، سالانه بین ۷۰ تا ۸۰ هزار دست مبلمان تولید و به داخل و خارج از کشور صادر می‌شود.
با این وجود یک اتفاق بازار منبت ملایر را طی سال‌های اخیر تحت شعاع قرار داده است که البته دیدگاه‌ها در خصوص فرصت یا تهدید بودن آن متفاوت است، اتفاقی به نام ورود دستگاه‌های «سی ان سی»!
دستگاه‌های «سی ان سی» یا همان دستگاه کپی حکاکی تصاویر روی چوب تا حدودی باعث شد اغلب منبت‌کارانی که در گذشته به عنوان طراح با ماشین‌های سنتی به عنوان ماشین کاری فعالیت داشتند بیکار شوند.
دستگاه سی ان سی یکی از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های حکاکی روی چوب است که تقریبا امروز حدود ۹۰ درصد از کار روی چوب را انجام می‌دهد و منبت‌کاران ۱۰ درصد باقیمانده را انجام می‌دهند.
در حال حاضر حدود بیش از ۲۰۰ دستگاه سی ان سی در شهرستان ملایر فعال است و تعداد آن نیز رو به افزایش است.
یکی از هنرمندان مبل و منبت که خود دارنده دستگاه سی ان سی است اظهار کرد: دستگاه سی ان سی کار کپی روی چوب را انجام می‌دهد.
علی مددی افزود: قبلا طراحی و کپی روی دستگاه توسط هنرمندان ماشین کار انجام می‌شد که تقریبا ۵۰ درصد کار را انجام می‌داد و مابقی کار روی چوب توسط منبت‌کاران انجام می‌گرفت.
با ورود دستگاهای سی ان سی کم کم کار ماشین‌کاری جمع شد
وی بیان کرد: با ورود دستگاهای سی ان سی از سال ۹۰ به شهرستان ملایر تقریبا کم کم کار ماشین‌کاری جمع شد و در حال حاضر بیش از ۲۰۰ دستگاه سی ان سی در ملایر فعالیت دارند.
این هنرمند مبل و منبت با بیان اینکه دستگاه‌های سی ان سی در استان قم خیلی زودتر از ملایر فعال بودند، گفت: قم یکی از رقبای ملایر در تولید مبلمان است و بازار مبل استیل را از آن خود کرده است.
وی اظهار کرد: اگر می‌خواستیم با همان دستگاه‌های قدیمی ماشین کاری پیش برویم نمی‌تونستیم بازار مبل را حفظ کنیم و با رقیبان مبل ملایر رقابت کنیم، ضمن اینکه بازار مبل از دست ما می‌رفت.
مددی ادامه داد: این را هم قبول داریم ورود دستگاه‌های سی ان سی جدید باعث رکود کار ماشین کاری‌های قدیمی شد و تقریبا همه دستگاه‌های قدیمی را جمع‌آوری کرده است، اما باید با پیشرفت و تکنولوژی روز پیش برویم تا بتوانیم بازار موجود را حفظ کنیم.
وی با بیان اینکه ورود دستگاه‌های سی ان سی به ملایر باعث صرف هزینه کمتر شده است، گفت: قبلا حدود ۵۰ درصد کار توسط ماشین‌کاران و مابقی کار منبت توسط منبت‌کاران انجام می‌شد اما در ورود دستگاه‌های سی ان سی ۹۰ درصد کار توسط دستگاه و ۱۰ درصد نیز توسط منبت‌کار انجام می‌شود.
این هنرمند ملایری با بیان اینکه امروز برای بسیاری از مصرف‌کنندگان قیمت تمام شده و هزینه مهم است گفت: دیگر مصرف‌کننده به این توجه ندارد که کار توسط ماشین انجام می‌شود یا با دست؟.
وی با بیان اینکه البته خارج شدن ماشین‌کاران از عرصه کار ماشین‌کاری با ورود دستگاه‌های سی ان سی زیاد هم سخت نیست تصریح کرد: ماشین‌کارانی که کار خود را در این زمینه از دست دادند به سایر شغل‌های دیگر مرتبط با مبل و منبت روی آورده‌اند.
مددی اضافه کرد: با انجام کار توسط دستگاه‌های سی ان سی با توجه به نیاز بازار حجم تولید بسیار بالاتر رفته و اگر می‌خواستیم با روش سنتی پیش برویم مطمئنا نمی‌توانستیم جوابگوی بازار مصرف باشیم و حجم تولیداتمان کم می‌شد چراکه کار با دستگاه‌های قدیمی هم هزینه و هم زمان بیشتری را می‌گرفت.
ورود دستگاه‌های جدیدتر و پرینترهای سه‌بعدی، در آینده‌ای نزدیک
وی با بیان اینکه دستگاه‌های ماشین‌کاری قدیمی نیز حدود دو دهه بود که کار می‌کردند و تا قبل از آن از صفر تا صد کار منبت توسط دست انجام می‌شد تصریح کرد: کیفیت کاری که با دست انجام می‌شد خیلی بالاتر بود امام نمی‌توان گفت کار دستگاه‌های امروز نیز بی کیفیت است.
مددی گفت: امروز با توجه به ملی شدن منبت ملایر و وجود نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های متعدد مبل در ملایر و نیاز مصرف‌کننده حجم تولید بالا رفته و بسیاری از افرادی که قبلا در کار ماشین کاری فعالیت داشتند و حتی بسیاری از منبت‌کاران به مشاغلی مرتبط مانند رویه‌کوبی؛ رنگ کاری، نجاری و.. مشغول هستند.
وی گفت: شاید در آینده نه چندان دور با ورود دستگاه‌های جدیدتر و پرینترهای سه بعدی دستگاه‌های سی ان سی امروز نیز از رده فعالیت خارج شوند و صد درصد کار منبت توسط دستگاه انجام شود.
مددی با بیان اینکه بی‌شک بسیاری از منبت‌کاران ما با ورود این دستگاه‌ها بیکار شده و یا حتی کار منبت‌کاری را کنار گذاشتند افزود: کسی نمی‌تواند بگوید چرا این دستگاه‌ها وارد شده و یا فعالیت دارند چرا که تولید نیاز امروز مصرف‌کننده است.
وی با بیان اینکه کار با این دستگاه‌ها نیز نیازمند تخصص و آشنایی با کار کامپیوتر است گفت: اگر افراد بی‌تخصص با دستگاه‌های سی ان سی کار کنند بی‌شک کیفیت کار پایین می‌آید.
این هنرمند ملایری با بیان اینکه امروزه برای مصرف‌کننده‌ها قیمت مهم است گفت: کمتر کسانی پیدا می‌شوند که به کار دست توجه کنند.
وی با بیان اینکه کار صفر تا صد منبت امروز با دست برای خود تولیدکننده هزینه‌های بسیار بالایی را به همراه دارد گفت: امکان دارد یک کار تولیدی برای تولیدکننده مبل و منبت چند میلیون هزینه ببرد در حالی که در بازار کسی حاضر نشود برای خرید آن حتی هزینه مصرفی را به آن تولیدکننده بپردازد.
این هنرمند منبت‌کار افزود: این یک حقیقت تلخی است که هنر دست منبت‌کار به ویژه استادکاران قدیمی با ورود این دستگاه‌ها نادیده گرفته می‌شود اما برای تولید صنعتی و نیاز بازار چاره این نیست جز اینکه با صنعت و علم روز پیش برویم.
مسؤولان منبت‌کاران و فعالان این عرصه را حمایت کنند
وی با بیان اینکه مسؤولان باید قشر منبت‌کاران و فعالان این عرصه را حمایت کنند گفت: هدف ما باید توسعه هنر باشد و باید کاری کنیم بازار صادرات مبل و منبت افزایش داشته باشد.
رئیس اتحادیه درودگران ملایر نیز گفت: این اتحادیه درودگران، نجاران، مبل‌سازان، فعالان دکوراسیون، رنگ‌کاری، رویه‌کوبی و ماشین‌کاران و.. را زیر پوشش دارد که کار آن صدور مجوز و پیگیری کارهای فعالان این عرصه در صنعت چوب است.
احمد عبدلی از عضویت ۵۰۰ نفر در این اتحادیه خبر داد و با اشاره به اینکه ماشین‌کاران منبت نیز زیر نظر این اتحادیه فعالیت داشتند گفت: با ورود دستگاه‌های سی ان سی جدید این قشر به سمت دیگر فعالیت‌های مرتبط با چوب رفتند و در حال حاضر فعالیتی با روش ماشین‌کاری در ملایر صورت نمی‌گیرد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر دستگاه‌های سی ان سی جای خود را به ماشین‌کاری داده است تصریح کرد: این دستگاه‌ها ۹۰ درصد کار منبت را انجام می‌دهند.
رئیس اتحادیه درودگران ملایر افزود: دستگاه سی ان سی کار روی چوب را انجام می‌دهد و ۱۰ درصد باقیمانده ظرافت‌کاری توسط منبت‌کار انجام می‌شود.
هنر منبت گلریز احیا شود
وی با بیان اینکه مخالف کار دستگاه‌های سی ان سی نیست افزود: منبت‌کاران ما امروز باید از سمت کارهای بزرگ مثل مبل به سمت کارهای کوچکتر بیایند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر نیز گفت: نمی‌توان جلوی پیشرفت را گرفت بنابراین نمی‌توانیم بگوییم چرا دستگاه‌های سی ان سی وارد شهرستان شده است.
ابراهیم جلیلی با بیان اینکه ورود این دستگاه‌ها باعث بالا رفتن ظرفیت تولید شده است گفت: با توجه به ملی شدن منبت ملایر امروز منبت ملایر باید جایگاه خود را بیش از گذشته پیدا کند.
وی افزود: کسانی که در این حرفه فعالیت دارند باید به سمت محورهای دیگر کار منبت بروند و این موضوع باید جا بیفتد که می‌توان فعالیت‌های مشابه و درآمدزا داشت.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر تصریح کرد: اگر در ملایر هنر منبت گلریز احیا شود و هنر منبت را از وابستگی به مبل جدا کنیم بی شک موفقیت منبت‌کاران ما بالا خواهد رفت.
وی با بیان اینکه باید منبت به سمت کارهای کوچک از جمله ساخت ظروف، محراب، آینه، صندوقچه، بشقاب، و… برود اضافه کرد: در این زمینه هم چوب کمتری مصرف می‌شود هم بسته‌بندی آن راحت است و هم مشتری‌مداری آن بالا خواهد رفت.
جلیلی با بیان اینکه امروز بسیاری ار مردم خرید مبلمان با قیمت بالا را ندارند، گفت: ایجاد کارهای ریز با هنر منبت توان خرید را بالا می‌برد و امروز در بسیاری از از نقاط کشور این هنر احیا شده که بیشتر به سمت هنرهای دستی کوچک می‌روند.
وی اظهار کرد: اگر نیروی کار به این سمت حرکت کند بی شک کسانی که در عرصه منبت فعالیت دارند درآمدزایی بیشتری خواهند داشت.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر بیان کرد: کارهای ریزه‌کاری گل ریز منبت هنر دست است و مطمئنا هیچ دستگاهی نمی‌تواند به این ظرافت هنر دستان هنرمندان را تقلید کند، اگر به این سمت حرکت کنیم توسعه و تکنولوژی نمی‌تواند جایگزین هنر دستان هنرمندان این رشته شود.
وی با بیان اینکه در این راستا اداره میراث فرهنگی اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی گلریز منبت می‌کند تصریح کرد: این دوره‌ها سه ماهه و رایگان برگزار می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر به اداره میراث فرهنگی ملایر مراجعه کنند.
————————————
فاطمه رحمتی