به گزارش پایگاه خبری خبر مغرب از همدان، همدان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است که سابقه‌ای طولانی در زمینه همزیستی ادیان مختلف دارد، این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی و اهمیت سیاسی و اقتصادی که از زمانهای قدیم داشته محل سکونت و همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام مختلف با ادیان و گرایشهای متفاوت در کنار هم بوده است.
وجود ۵ کلیسا و آرامگاه استر و مردخای به عنوان یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های یهودیان جهان در این شهر شاهدی بر این مدعا است. تا چندین سال قبل همدان دارای محله یهودیان و ارمنیان بود و پیروان این دو دین مدرسه و گورستان مختص خود را نیز در این شهر داشتند که به مرور با مهاجرت آنها به دیگر نقاط، جمعیت آنها در همدان کاهش پیدا کرده است.
کلیسای گریگوری استفان همدان یکی از یادگارهای سکونت ارمنیان در همدان است. این کلیسا در در قسمت شرقی تپه هگمتانه و در محله قدیم ارامنه همدان قرار دارد و متعلق به مذهب پروتستان است. این کلیسای تاریخی امروزه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری همدان مورد بازدید بسیاری از علاقمندان قرار می‌گیرد.
تاریخچه کلیسای گریگوری استفان همدان
کلیسای گریگوری استفان همدان یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای ایران است و قدمت آن به دوره صفوی و زمان پادشاهی شاه سلیمان صفوی می‌رسد، این کلیسا توسط ارامنه اصفهان و تجار روسی که در همدان ساکن شده بودند، ساخته شد و بعدها در زمان جنگ جهانی اول، با توجه به حضور ارامنه‌ای که به دلیل جنگ در همدان ساکن شده بودند، مورد توجه و بازسازی قرار گرفت.
این کلیسا در سال ۱۹۳۲ میلادی در اثر بلایای طبیعی برای بار دیگر رو به ویرانی نهاد که با کمک خلیفه‌گری و کمک‌های مردمی مرمت و بازسازی شده است.
این کلیسا به نام سنت گریگوری استپان که یکی از قدیسان مسیحی است نامگذاری شده و بسیاری از شخصیت های شناخته شده مذهبی ارامنه مانند عالیجناب دریزنیک وارتاپت کارکسیان نایب خلیفه ارامنه جلفای اصفهان و رهبر دینی ارامنه همدان و اراک و کشیش در خاچاطور در داخل آن مدفون هستند. امروزه این کلیسا تحت رهبری خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان است.
معماری کلیسای گریگوری استفان همدان
کلیسای گریگوری استفان همدان کلیسایی ساده با پلانی مستطیل شکل به ابعاد ۱۳ در ۲۱ متر است. داخل کلیسا چهار ستون مدور چهار متری وجود دارد که با قوس‌های جناغی به هم متصل شده‌اند.
در نمای بیرونی کلیسا از خشت و آجر استفاده شده و از طاق نماهای هلالی شکل با سبک رومی برای تزئین آن استفاده شده است. برج ناقوس کلیسا مدور و به سبک گنبدهای رک است و حدود ۵٫۲ متر ارتفاع دارد. محراب کلیسا با گچ پوشیده شده و بعدها لایه‌برداری شده است.
کلیسای گریگوری استفان بسیار ساده است و قسمت داخلی آن از دو بخش سالن اصلی و کتابخانه تشکیل شده و برای تامین نور داخل آن ۱۲ پنجره های مشبک در ساخت آن به کار رفته که ۱۰ تای آن ها در دیوارهای شمالی و جنوبی و ۲ تای آن ها در ضلع غربی قرار دارد. در قسمت انتهایی دیوار شمالی این کلیسا حوضچه سنگی غسل تعمیدی با تزئینات کتیبه سنگی قرار دارد.
به طور کلی داخل کلیسا تزیینات چندانی ندارد و فقط چند تمثال و شمایل از مریم مقدس و مسیح(ع) در آن مشاهده می‌شود.
کلیسای گریگوری استفان همدان در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ به شماره ۲۲۳۷ ثبت ملی شده است.